Krosno Odrzańskie położone jest w środkowo – zachodniej części woj. Lubuskiego przy granicy polsko – niemieckiej u zbiegu ważnych szlaków komunikacyjnych w kierunku Poznania, Wrocławia i Berlina.
Nazwa Krosna podobnie jak jego początki owiane są mrokiem przeszłości i tajemniczości. Na podstawie badań archeologicznych czas powstania grodu określa się na VII – VIII w. Istnieje wiele teorii wyjaśniających genezę powstania jego nazwy. Pierwsze skojarzenie przynosi na myśl krosno tkackie, na którym od najdawniejszych czasów tkano materiały. Taką m. in. legendę przytacza w swej kronice niemiecki historyk Gustav Adolph Matthias. Dodaje on, że pierwsi słowiańscy przybysze dostrzegli w położeniu terenu i jego uroku odwzorowanie warsztatu tkackiego.Inne teorie wyjaśniające powstanie nazwy miasta Krosno nawiązują do wyławianych w tutejszych rzekach dużych ilości karasi, czy też od założyciela zamku i grodu – wojewody Norikusa Kroszy. Jednak nie ulega wątpliwości słowiańska geneza tej nazwy. W XIX w. podjęto jednak działania, mające na celu zatarcie korzeni przynależności tych ziem do Polski i masowo zmieniano nazwy. Najbardziej rozpowszechnioną w opracowaniach historycznych teorią jest, że nazwa ta pochodzi od słowa chrost (chróst), które oznacza: pręcie, wiklinę, gąszcz. Wielorakość znaczenia tego słowa, skądinąd pasującego do otoczenia i środowiska naturalnego okolic Krosna, wydaje się słusznie uzasadniać genezę powstania nazwy. Wynika to także z faktu, że w czasach, gdy powstawały zalążki grodu, teren był dziki i przesiąknięty przeróżnymi okazami flory i fauny. Ponadto, sięgając do klasycznego już XIX – wiecznego Słownika Samuela Bogumiła Lindego, który informacje o Krośnie jako mieście zamieszcza tuż pod hasłem „krosno” („ (…) księstwo i miasto śląska dolnego – Crossen in Schlesien”).
Najstarsze zachowane w piśmie wzmianki o Krośnie pochodzą z 1005 roku. Badania archeologiczne wykazały, iż skupisko osadnicze w okolicach Krosna kształtowało się już w okresie II wieku p.n.e. – V wieku n.e., jednakże za okres powstania grodu krośnieńskiego przyjmuje się VII wiek. Osadnictwo krośnieńskie najintensywniej rozwijało się od VIII do pierwszej połowy X wieku i było ważnym ośrodkiem w rejonie środkowego Nadodrza. Od czasu pierwszych Piastów osada musiała bronić się przed najazdami władców niemieckich, a w wielu przypadkach przypisywano jej znaczenie strategiczne z uwagi na charakter i jej lokalizacje w widłach rzeki Odry i Bobru. Dlatego też Krosno Odrzańskie zaliczane jest do najważniejszych warowni i traktowane jako twierdza państwowa, odgrywająca w XI i XII wieku kluczową rolę w systemie ochronnym zachodniej granicy Polski. Funkcje te zachowało Krosno Odrzańskie również w XIII wieku, kiedy to warowny zamek był jedną z głównych rezydencji Henryka I Brodatego.
W końcu XII wieku za czasów panowania Bolesława Wysokiego – syna Bolesława Krzywoustego, o którym mówiono, że był dobrym gospodarzem i administratorem – Krosno zostaje podniesione do rangi książęcej kasztelanii, której granice od strony południowo-zachodniej pokrywały się z obecną granicą państwową, granica północna przebiegała wzdłuż rzeki Pliszki, a na wschodzie wzdłuż rzeki Ołobok, najdalej wysunięty na zachód kraniec kasztelani dotykał ujścia Nysy do Odry. Podniesienie do rangi kasztelani Krosna Odrzańskiego wpływa na rozwój funkcji gospodarczej i obronnej miasta. Funkcje te podkreślał warowny zamek z I 
połowy XIII wieku będący jedną z głównych rezydencji kolejnego władcy na Śląsku Henryka I Brodatego, syna Bolesława Wysokiego i księżniczki niemieckiej Krystyny. Podobnie jak ojciec Bolesław, również syn Henryk w 1188 roku poślubił bawarską księżniczkę z rodu Andechsów – Jadwigę. Nie jest znana dokładna data budowy zamku, jednak w świetle najnowszych badań ustalono jego pochodzenie na początek XII wieku. Zgodnie z przeznaczeniem była to budowla obronna z niezależnym od fortyfikacji miejskich systemem zabezpieczeń, tj. fosą, silnie umocnioną bramą zamykaną zwodzonym mostem – w ówczesnym stanie techniki oblężniczej była to fortyfikacja nie do zdobycia. Pojęcie fortyfikacji miejskich ma ścisły związek z nadaniem Krosnu Odrzańskiemu praw miejskich z woli Henryka I Brodatego. Na podstawie zapisów kronikarskich przyjmuje się, że Krosno Odrzańskie takie prawa otrzymało pomiędzy rokiem 1217 – 1232. Henryk I w czasie swojego panowania zjednoczył w jednym ręku olbrzymie terytorium – od Nysy Łużyckiej i Odry aż po Nidę i Dunajec. W obszar ten wchodziły Śląsk, Wielkopolska i Małopolska jako krainy historyczne.
Po śmierci Henryka I Brodatego w dniu 19 marca 1238 roku tego ogromnego dziedzictwa nie był w stanie utrzymać jego następca Henryk II, któremu przyszło stoczyć walkę nie tylko z wewnętrzną opozycją, hierarchią kościelną, ale także z zachodnim sąsiadem – zgłaszającym roszczenia do Lubusza na Ziemi Lubuskiej.Następca Henryka I Brodatego – jego syn Henryk II ginie na placu boju w dniu 9 kwietnia 1241 pod Legnicą, w czasie bitwy z Tatarami. Zlokalizowana w Krośnie Odrzańskim książęca warownia stanowi w okresie walk z Tatarami miejsce schronienia dla żony Henryka I Brodatego – Jadwigi, w razie potrzeby miasto stanowiło najdogodniejszy punkt do ucieczki na zachód. Rządy następnych władców, w tym najstarszego syna Henryka II Pobożnego i Anny księżniczki czeskiej – Bolesława Rogatki, dla księstwa nie mogły wróżyć nic dobrego. Konflikty wewnętrzne i rodzinne między książętami oraz brak możliwości nie wywiązania się ze wobec najemnych żołnierzy – przeważnie niemieckiego autoramentu – powoduje, że na własną rękę wojska te dochodzą swoich praw, grabiąc i łupiąc straszliwie kraj. Lubusz zostaje oddany w zastaw za zaciągnięte pożyczki margrabiom 
brandenburskim.
Na początku lat pięćdziesiątych XIII wieku brat Rogatki – Konrad opanowuje ziemie środkowego biegu Odry i zyskuje wsparcie Krosna Odrzańskiego. Powstaje nowe księstwo głogowskie, w skład którego wchodzą: Krosno Odrzańskie, Głogów, Bytom i Kożuchów. Po śmierci Konrada, jego druga żona, wracając do Miśni, sprzedaje swoje wiano arcybiskupowi magdeburskiemu. W 1276 roku Krosno wykupuje książę głogowsko-poznański Henryk III, w 1277 r. Krosno wraca ponownie w ręce Magdeburczyków, jednak w 1278 r. Henryk III ponownie wykupuje Krosno za sumę 6 tys. grzywien. W 1309 roku umiera Henryk III. W 1312 roku Krosno zbrojnie zajmuje Waldemar Askańczyk – margrabia brandenburski – wykorzystując wewnętrzną niestabilność księstw śląskich – i gdy pewnym było, że miastu nie pospieszy z pomocą książę głogowski (poznański) Henryk IV – zamek i miasto poddano. Roszczenia Henryk IV głogowskiego dotyczące zwrotu miasta były bezskuteczne do 1319 roku, kiedy to umiera Waldemar Askańczyk i Brandenburczycy wycofują się z zajętych terenów. W niewielkim stopniu udokumentowany kronikarsko i historycznie pozostaje okres od 1482 r. dla miasta Krosna Odrzańskiego.
Wiadomym jest, że kolejnymi władcami tych ziem byli:
-
Henryk V – książę głogowski-żagański, zm. 1369 r.
-
Henryk VI- książę żagański, krośnieński i świebodziński, zm. 1393 r.
-
Henryk VII – książę głogowski, zm. 1394 r.
-
Henryk VIII – książę zielonogórski, zm. 1397 r.
-
Jan I – książę żagański, zm. 1439 r.
-
Henryk IX – książę głogowski i krośnieński, zm. 1467 r.
-
Henryk X – książę głogowski, zm. 1423 r.
-
Jan II – książę głogowski i żagański, zm. 1504 r.
-
Henryk XI – książę głogowski i krośnieński, zm. 1510 r.