Adwent
Adwent
Adwent to czas rozpoczynający oczekiwanie na Boże Narodzenie. Na adwent składają się cztery niedziele adwentowe, pierwsza z nich rozpoczyna w kościele nowy rok liturgiczny. Podczas adwentu ewangelicy i katolicy oczekują powtórnego przyjścia Chrystusa. W czasie niedzielnej mszy świętej zapala się świecę nazywaną roratką, która jest symbolem Matki Boskiej. Kolorem liturgicznym adwentu jest kolor fioletowy.
Do symboli adwentowych należy:
wieniec adwentowy –składa się z gałązek drzewa iglastego, na których umieszcza się cztery świece, symbolizujące cztery niedziele adwentu. W każdą z nich zapala się kolejną świecę. Pierwsza jest świecą pokoju, druga- wiary, trzecia- miłości, czwarta nadziei.
kalendarz adwentowy – służy do odliczania dni od pierwszego dnia adwentu do Wigilii Bożego Narodzenia, czyli zawiera dwadzieścia cztery „okienka” z niespodziankami.
lampion adwentowy – jest to rodzaj lampki, wykonanej w kształcie czworoboku, w którego środku umieszczone jest światełko. Najmłodsi przynoszą lampion na mszę roratnią.
roratka-(świeca roratna) -jest symbolem Najświętszej Marii Panny, matki Jezusa Chrystusa. W kościele umieszcza się ją obok ołtarza i przewiązuje niebieską wstążką.
Opłatek
Nazwa opłatek wywodzi się z łacińskiego słowa oblatum (tzn. dar ofiarny). Jest to cienki kawałek wypieczonej mąki pszennej i wody, na którym widnieją obrazy związane z Bożym Narodzeniem. Dzielenie się chlebem ma korzenie w obrzędach pogańskich. Z czasem przyjęło się na stałe do tradycji chrześcijańskich, a dziś dzielimy się opłatkiem przed wieczerzą wigilijną. Życzenia, jakie składamy sobie podczas dzielenia się opłatkiem powinny wypływać prosto z serca.
Przełamanie się opłatkiem jest najważniejszym punktem wieczerzy wigilijnej. Jest to symbol dzielenia się z bliskimi owocami naszej codziennej pracy. Zwyczaj stanowi również odniesienie do Ostatniej Wieczerzy i dzielenia się Jezusa chlebem z uczniami
Potrawy wigilijne i dodatkowe nakrycie
W zależności od regionu Polski i tradycji danej rodzinnych, wigilijne potrawy są różne, ale na stole powinny znaleźć się wszystkie płody ziemi, a potraw powinno być dwanaście. Należy spróbować każdej z nich, co ma zapewnić szczęście przez cały rok. Najpopularniejsze polskie potrawy to: barszcz czerwony z uszkami, zupa grzybowa, karp, kutia, pierogi z kapustą i grzybami, kompot z suszonych owoców. Pojawienie się na niebie pierwszej gwiazdki jest sygnałem do rozpoczęcia wigilijnej kolacji.
Zgodnie z polskim zwyczajem potrawy wigilijne powinny być postne, czyli bezmięsne oraz bez użycia tłuszczów zwierzęcych. Post jest powszechnie przestrzegany, mimo, że obecnie nie jest nakazany w żadnym z wyznań chrześcijańskich.
W Polsce na stole ustawia się dodatkowe nakrycie, jedno więcej niż jest uczestników wieczerzy wigilijnej. Jest ono przeznaczone dla niezapowiedzianego gościa. Gest ten symbolizuje pamięć o naszych bliskich, którzy są nieobecni lub nie mogli dotrzeć na wieczerzę. Poprzez puste nakrycie wspominamy również osobę z rodziny, która zmarła.
Podczas Wieczerzy Wigilijnej umieszcza się w sianko pod obrusem. Symbolizuje to narodzenie Jezusa w ubóstwie.
Wspólne kolędowanie i pasterka
Ważną tradycją podczas Wigilii i całych świąt Bożego Narodzenia jest śpiewanie kolęd. Ich nazwa pochodzi z łaciny – calendae, co oznaczało pierwszy dzień miesiąca. Początkowo „kolędy” były śpiewane przez Rzymian w ramach uroczystego uczczenia pierwszego stycznia, potem zwyczaj śpiewania pieśni przejęli chrześcijanie, aby czcić narodziny Jezusa. W kulturze polskiej jest ich wiele, jednak największy ich rozkwit przypada na XVII i XVIII wiek, kiedy to powstały najpopularniejsze z nich m.in. „Wśród nocnej ciszy”, „Lulajże, Jezuniu”, „Bóg się rodzi”.
W niektórych częściach Polski po domach chodzą kolędnicy, którzy składają życzenia i śpiewają kolędy.
Wigilijny wieczór kończy uroczysta msza odprawiana najczęściej o północy w kościołach. Pasterka według tradycji upamiętnia przybycie do Betlejem pasterzy, którzy jako pierwsi oddali hołd Chrystusowi.
Prezenty
Obdarowywanie się prezentami jest najmłodszym ze świątecznych zwyczajów. W Polsce na Wigilię czekają wszystkie dzieci. Wieczorem do naszych domów zakrada się św. Mikołaj (w zależności od regionu może to być również: Dziadek Mróz, Gwiazdor lub Gwiazdka) i zostawia pod choinką prezenty. Według historii św. Mikołaj był biskupem i pomagał biednym oraz potrzebującym. Obecnie znamy go jako postać ubraną w czerwony płaszcz i czapkę, czarne buty, a nieodzownym elementem jego stroju jest wielki wór z prezentami dla grzecznych dzieci.
Chrześcijańska tradycja dawania prezentów zaczęła się wraz ze świętym Mikołajem. Był on postacią autentyczną i nie przypominał starszego pana z brodą, jakiego znamy dzisiaj. Mikołaj z Miry (bo tak nazywał się święty Mikołaj) urodził się w 270 roku. Od najmłodszych lat Mikołaj był wrażliwy na los ubogich. Aby uszanować pamięć po nim, około trzystu lat temu narodziła się tradycja wręczania sobie prezentów 6 grudnia. Ciekawostką jest to, że nie jest to rocznica urodzin Mikołaja, ale jego śmierci.
Jemioła- symbol świąt Bożego Narodzenia. Tradycja zawieszania jemioły w omach rozpoczęła się już w XVII wieku w Anglii. Pocałunek pod jemiołą ma zapewnić szczęście w miłości i powodzenie. Jemioła symbolizuje życie i dostatek. Zwiastuje też narodziny potomka w ciągu zbliżającego się roku.
